Het oude Amerikaanse beursgezegde is: Bulls make money, Bears make money and Pigs get slaughtered. De afgelopen jaren maakten de stieren meer geld dan de beren omdat de Centrale banken de rente extreem laag hielden en een enorme berg geld creëerde.
Ja, geld creatie uit lucht door bijv. QE. De Centrale bank koopt namelijk obligaties uit de markt en deze obligaties worden gekocht van een bank en als ze gekocht zijn worden ze betaald (inclusief de opgelopen rente) van geld dat ingetikt en toegevoegd word bij het tegoed van de bank. De koopsom wordt dus op de balans van de verkopende bank geplaatst en de bank kan daarna doen met dat geld wat ze willen. De bank in kwestie kan het uitlenen, maar kan het ook gebruiken om te investeren in de aandelenmarkt; in goud, etc. Door deze transactie is de rente in de kapitaalmarkt gedaald en heeft de bank of rommel van zijn balans kunnen halen of winst gemaakt op de verkoop. Al deze acties hebben er toe geleid dat bedrijven goedkoop konden lenen en dat speculanten ook goedkoop krediet konden nemen. Los van de bubbels in bijv. de huizenmarkt, heeft dit weer geleid tot hogere koersen in aandelen.
Maar dit spel komt vroeg of laat ten einde omdat de balansen van de Centrale banken enorm gegroeid zijn en de schulden enorm opgelopen zijn, zo erg dat de investeerders gaan twijfelen over de houdbaarheid van deze schulden. Überhaupt moet het spel ooit ten einde komen, want de politiek stuurt dit spel en vroeg of laat waait er een andere wind. Als de overheden het spel stoppen dan gaat het snel verkeerd.
Zo ver is het nog niet, maar als het zo ver is ben je te laat. Je moet voor die tijd je reddingsmateriaal klaar hebben staan. (Don’t panic on the Titanic). De Twindicator staat voor de AEX op een long, maar ik had dit genegeerd en gelukkig werden we vrijdag met de Dax meegetrokken.
Dax mooi voorspelbaar
De Duitse beurs was mooi voorspelbaar en had op de Twindicator verkoopsignalen gegeven en een pull back laten zien. Natuurlijk weet ik niet wanneer er een schandaal omhoog komt, maar wel deed de DAX technisch gezien precies wat hij moest doen. Het was zelfs zo mooi dat je er technisch bijna niet in zou geloven.
Ook de Eurostoxx50 deed het prima in de Twindicator en bewoog gelijk aan de Dax. Overigens deden de markten mij een beetje denken aan 2007. De tijd voor de kredietcrisis. We hadden toen ook hoge aandeelwaarderingen, lage kredietpremies en twijfelachtige emittenten op de kapitaalmarkt, zoals nu weer Griekenland (schuldenberg meer dan 180% van BBP) en Argentinië. Dus mogelijk kan de daling uiteindelijk verder doorzetten.
De Amerikanen hadden afgelopen week te maken met het niet doorgaan van Trump zijn medische plan. Ik ben geen fan van dit plan, maar wel brengt het niet doorgaan de discussie weer terug van unfunded obligations van de overheid (verplichtingen waar geen geld voor is weggelegd). We hebben het dan bijv. over de medische kosten en sociale zekerheidskosten van de ambtenaren, maar ook de medische kosten van de rest van het land.
Sowieso is het uitgavenpatroon voor de toekomst een probleem.
Trump en andere zullen vast zeggen dat het fake news is, maar als je het over bedragen tussen de 100 en 200 trillion dollar hebt dan heb je het wel over serieus geld. De schattingen lopen uiteen en ik zie vreemd genoeg weinig actuele berichten hierover. Zie bijvoorbeeld:
http://nationalinterest.org/blog/the-buzz/americas-real-debt-shocker-100-trillion-owed-unfunded-16581 en de 128 https://www.washingtonpost.com/news/fact-checker/wp/2013/10/23/does-the-united-states-have-128-trillion-in-unfunded-liabilities/?utm_term=.283159a8e49d
Een ander verhaal dat dit weekend in de NRC stond met als titel ‘Dood door wanhoop’. Dit ging over de grote groep Amerikanen die geen werk, geen geld en geen uitzicht meer heeft en daardoor in grote aantallen verslaaft is aan drugs. Ik zag eerder een uitzending van Jensen over dit probleem. Hoewel de aantalen schokkend zijn raakt het de beurzen nog niet. De Dow Jones heeft er gewoon nog zin an.
Snel dan maar naar de autosector
Afgelopen vrijdag werd bekend dat er kartelvorming was in het segment van de duurdere auto’s. Eerder hadden we dit in de vrachtwagensector gezien en toen zijn er zware boetes uitgedeeld. Nu lag de autosector al onder vuur door de dieselschandalen, maar dit is wel de spreekwoordelijke druppel die de emmer doet overlopen. We hebben dan ook verkoopsignalen in de gehele sector.
Volkwagen (Audi, VW, etc.) had vrijdag een slechte dag op dit nieuws. We kregen dan ook een verkoopsignaal in de Twindicator.
Als we even uitzoemen en naar een logaritmische grafiek kijken dan zien we dat we best veel potentie omlaag hebben.
BMW ook één van de genoemde bedrijven in deze kartelzaak, maakte een duikeling. Nu hadden we in dit aandeel al langer verkoopsignalen.
Porsche net als VW vrijdag een verkoopsignaal.
Ook Daimler maakte een duik.
Ook hier weer even een lange grafiek en ook hier zien we dat we gemakkelijk veel lager kunnen. Let wel dit is een sector die extreem belangrijk is voor Duitsland en als de kartelvorming bewezen is kunnen we wachten op (Amerikaanse) rechtszaken en dat voor een sector die net aan het bijkomen is.
Toch nog even die andere fabrikant.
Tesla staat helemaal los van het diesel- en kartelschandaal, maar dit aandeel heeft ook verkoopsignalen. Dit is gewoon een waarderingsprobleem (lees: te hoog gewaardeerd).
Nog een Bonus aandeel
American Expres (op verzoek). Dit is voor mij inderdaad een short kandidaat, maar ik wacht officieel op de verkoopsignalen.
Laatste dingetje waar ik iedereen over na wil laten nadenken.; we hebben 1 oktober een referendum in Catatonie waar de Catalanen kunnen stemmen over de afscheiding van Spanje. Weet u nog hoe paniekerig de markt was over Schotland?
En dan moet u nog een keer naar de VIX kijken. Hoort deze zo laag te staan? En dus zijn puts niet heel goedkoop. Ook hier een Déjà Vu met 2007… Kortom; het is tijd voor het laatste deel van het gezegde ‘’Bears make money and slaughter the Pigs’’.
– Door: Cees Smit (Frank van Dongen).
__________________________________________________________________________________
De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.