Vorige week riep ik nog op om wakker te worden in de huidige situatie, maar kijkende naar de beursbeweging van de afgelopen week, is dit klaarblijkelijk het nieuwe normaal. We hebben niks meer met risico (kredietrisico bestaat blijkbaar niet door inmenging van de FED en aandelenrisico is er blijkbaar evenmin), we vatten al het slechte nieuws positief op (immers, het kan alleen maar beter worden) en zijn op de beurs dus nu totaal los van de economische werkelijkheid. De werkloosheid in de VS is extreem opgelopen en wereldwijd gaat het aantal faillissementen exploderen. Het wordt veel heftiger dan in 2008 en dat zijn veel experts met me eens. Dat betekent dat een groot deel van de consumptie wegvalt. Grote uitgaven zoals auto’s worden even vrijwillig of verplicht uitgesteld, maar ook de nieuwe telefoon of tv zal worden uitgesteld. Wat dit laatste betreft is door het uitvallen van de vele sportevenementen er sowieso al geen reden tot aankoop. Ondanks al het slechte nieuws stijgt dus de beurs, wellicht is dit gewoon om wat beleggers in de markt te lokken en een speculant zonder positie voelt zich toch snel slechter dan een met een verkeerde positie.
De Vix loopt ondanks dat de bewegingen nog steeds procenten per dag zijn, terug tot onder de 40. Normaal is het nog niet, want dan zouden we zelfs richting de 20 moeten gaan maar we zijn ook weer ver onder de piekniveaus.
De aarde is plat
Wellicht is het een leuke bumpersticker, maar zoals ik niet geloof dat de aarde plat is zo geloof ik ook niet dat de Nasdaq Composite index op niveaus hogere niveaus dan dat van eind december 2019 moet staan. Toen hadden we wel een eerste daling, maar de economie draaide toen nog als een dolle en corona was toen nog gewoon een biertje.
Nu moeten we ineens omdat het ESG is en er een corona virus is, allemaal veel te dure IT aandelen kopen? Besef even dat niet iedereen kan thuis werken en nu ineens IT zaken nodig zou hebben. Maar besef ook dat iedereen en dus ook IT bedrijven de productielijnen totaal moeten veranderen. Dit omdat we allemaal door schade en schande ontdekt hebben dat je door een uitbraak van een virus niet meer kunt vertrouwen op halffabricaten uit Azië of uit andere delen van de wereld. Maar het belangrijkste voor IT is dat alleen al in de VS er in een maand tijd 22 miljoen consumenten zonder werk en zonder geld thuis zitten. Dus geen geld voor investeringen in hard- en/of software.
Haai
Overigens technisch zijn we in de Nasdaq Composite wel precies op een 61,8 procent retracement niveau. Als we hier doorgaan kan je technisch naar de oude high en dan moet je toch wel high zijn om daar in te geloven.
Nederland, o Nederland
In Nederland is er in de ogen van velen niets aan de hand. De banken lenen geld aan ondernemers, die door overheidsmaatregelen geen bedrijf en werk meer hebben en hoewel dit dus grotendeels leningen zijn doet het kabinet alsof dat een gift is. In mijn economieboek stond dat schuld van je bezittingen afgetrokken moest worden, maar wellicht is er recent een nieuwere druk gepubliceerd. De autoriteiten willen aan een kant een soepel beleid richting die ondernemer, maar aan de andere kant staan ze direct vooraan als er een krediet gegeven is aan iemand die dit krediet eigenlijk niet kan dragen. Het gevolg is dat de banken heel veel tijd besteden aan het proces en het proces stellen boven de klant. Los van het feit dat het dus heel lang duurt is er een ander probleem en dat is dat veel bedrijven buiten de boot vallen.
Wat mij persoonlijk te denken geeft is dat onze spreekwoordelijke baas van de DNB, dhr. K. Knot, bij mij bij Jinek wat minderwaardig overkwam jegens de horeca alsof het allemaal boeven zijn die geld witwassen… medebepalend is voor hoeveel de horeca krijgt. Kortom; hoe men er over denkt heeft grote gevolgen voor de toekomst en zegt veel hoe men in de wedstrijd zit. Aan ondernemers geven we liever geen geld uit, maar aan een nationale vliegmaatschappij (al eens verkwanseld aan Air France voor een paar grijpstuivers) geven we toch erg gemakkelijk een groot stuk van de taart.
De glazen bol
Niemand kan drie weken verderop kijken, zeker niet in de huidige situatie. Een lockdown, een beperkte lockdown of geen lockdown, is allesbepalend voor het toekomstplaatje, maar de beurs pretendeert nog steeds vooruit te lopen op de economie en liep nogal op.
Het is de economie stommerd
Omdat niet iedereen de ernst van de situatie begrijpt en de angst om de beurs te missen groter is dan de angst om er in te zitten, leg ik nogmaals uit dat er iets fundamenteels veranderd is sinds de corona uitbraak. Het grootste deel van de economie in de VS is gebaseerd op consumptie en een ander gegeven is dat het grootste deel van de economie (75 tot 80 procent) bestaat uit de dienstensector, want de rest is industrie. Tot de diensten behoort ook toerisme, horeca, hotels. In Nederland is dit ook 75 tot 80 procent van onze economie. Kortom; als dat deel een probleem heeft dan is, zoals een strateeg van Clinton in 1992 al zei: ‘’It’s the economy stupid’’.
Enige geluk dat we hebben is dat we zijn praktisch beter af zijn dan in 1929 en dat is doordat we nu geen echt geld meer hoeven te printen en daarmee gaan rondrijden in vrachtwagens naar de banken. Het is nu gewoon een paar nullen intikken op een scherm. Het is dan ook leuk om te kijken hoeveel een miljard is in bankbiljetten of hoeveel 17 biljoen is zijnde toenmalige staatsschuld in de VS in 2011 en door veranderingen in de staatsschuld van de VS in 2017 was dat een reden voor een nieuw filmpje
toen was het 20 biljoen, nu is dat 24,5 biljoen en is het plaatje wel bekend.
Bron: https://www.usdebtclock.org/index.html
Leuk is ook de rest van de wereld als omgeving:
Ook wij hebben een interessante schuld kijkend hoe deze gefinancierd is.
Bron: https://www.usdebtclock.org/world-debt-clock.html
Maar het meest interessantste is dat er dus in de VS zo 2 biljoen(twee duizend miljard) bij zijn gegooid om tijdelijk de economie te steunen. Als je jezelf afvraagt hoe is dit allemaal gefinancierd? Dan is het antwoord dat de centrale banken de overheden financieren. Of dit langdurig kan is even de vraag, maar de markt denkt ze hebben reeds gekkere dingen voor mekaar gekregen dus waarom dit niet? Daar moet iedereen zelf maar antwoord op geven.
Ook de S&P 500 zit net als de Nasdaq dicht bij een belangrijk technisch punt. Het 61,8 procent retracement level.
Sprekende over retracements, de AEX zit bij 50 procent retracement.
De maandgrafiek van de AEX is nog steeds een trendbreuk.
In China zit de index net tegen de Twindicator aan, maar is nog een verkoopsignaal.
Goud is nog een koop, maar heeft ook wat last van de lage olieprijs en minder vraag naar sieraden uit lockdown landen.
De wereld rond in vijf aandelen
Ik stel voor aandelen als Netflix de vraag: Heb je geen huis nodig om Netflix te kijken? Ter herinnering, de service sector is bijna 80 procent en in de VS is geen baan en gezondheid al een groot probleem, dus geen baan en ziek een enorm probleem. Ga me dus niet zeggen dat dit soort aandelen louter alleen profiteren van de lockdown. Ook moeten niet vergeten dat Apple, Disney, Amazon (Prime) en nog vele anderen de concurrentie aangegaan zijn met Netflix. Concurrentie komt normaal op met hogere kosten (bijv. reclame) en lagere prijzen (marge druk). Dus moet je op een record staan?
Tesla
Verkoopt enkele duizenden auto’s in China en wordt na het bericht miljarden meer waard op de beurs en ja, de verkoop was 25 procent meer dan de maand ervoor, maar toen verkochten ze helemaal bitter weinig auto’s.
https://electrek.co/2020/04/09/tesla-sales-china-hit-record-high-pandemic-country-ev-sales/
Ik val weer in herhaling, maar in een crisis stellen de consumenten grote aankopen uit. Bedrijven geven geen auto’s als secundaire arbeidsvoorwaarden en taxibedrijven hadden al niets te doen dus…
Kortom; de vraag moet je op naar het oude hoogtepunt?
Amazon helden?
Door concurrentie kapot te maken en mensen uit te buiten hebben ze een extreem groot deel van de taart te pakken, maar op CNBC werden ze helden genoemd omdat ze ondanks alles gewoon afleveren. Wellicht hebben ze daar even gemist dat als je niet werkt of klaagt bij Amazon je direct je baan kwijt bent. Dus hoezo helden? Ik ben zelfs zonder positie geen fan van dit bedrijf, maar wellicht ben ik een rare, want ik vind het niet normaal dat als de baas meer dan 120 miljard heeft en dus multimiljardair is door het bedrijf, het wel normaal zou zijn dat personeelsleden niet eens rond kunnen komen.
De vraag ook hier, ondanks dat ze in cloud computing en levering van eten zitten, moeten ze op een All time high niveau staan zo vlak voor een depressie?
Apple kwam met berichten dat ze minder goed gaan, de koers maakte daarmee een klein dip, maar om nu te zeggen dat ze in enorme correctie zitten…
ASML was een short, maar ik werd er even uitgetikt maar dat neemt niet weg dat we nieuwe niveaus hebben om opnieuw te shorten. Ik was namelijk verbaasd dat ze een V herstel neerzetten als er geen vuiltje aan de horizon is. Mijn idee is en was, dat er voorlopig geen dure telefoons en andere grote investeringen gedaan worden en daarom de vraag naar chips ook even gaat opdrogen…en dus ook naar de chipmachines van ASML.
De belegger denkt dus dat de oude trekkers van de index dat ook voor altijd zo blijft. Persoonlijk heb ik daar enorme twijfels over.
Een ander dingetje dat we vergeten, is de enorme verandering van de olieprijs duik in een heel korte tijd is en die is nog niet over.
Buy the dip?
Kon. Olie staat nog op een koopsignaal, maar onder de 14,60 EUR krijg je een verkoopsignaal. Dus voorzichtigheid is geboden.
Zweden als voorbeeld van dwarsdenken?
We zijn gek op Ikea, maar nemen de Zweden niet als voorbeeld in onze corona aanpak. De Zweden zijn voor vrijheid blijheid en hebben tot nu toe 1.540 sterfgevallen. In Nederland waren er de afgelopen week 2.000 doden meer dan in een vergelijkbare periode in vorige jaren. Vermoedelijk zijn deze “extra doden” aan corona toe te schrijven. Echter gek genoeg staat ons officieel sterftecijfer op zondagavond op een totaal van 3.684 mensen. Dat totaal is dus voor het hele jaar, althans vanaf de uitbraak.
Persoonlijk heb ik wel het gevoel dat we cijfers ook niet meer helemaal in een context kunnen zien. De VS heeft 39.201 sterftegevallen, maar op een bevolking van 330 miljoen is dat natuurlijk nog beperkt. Helemaal als we bedenken dat in Nederland er in 2018 er bijna 45 duizend (44.739) mensen in Nederland aan kanker stierven en dat zijn er 860 per week, maar dan week op week op week. Hoewel heel schokkend en heel besmettelijk het corona virus is, het is dan ook logisch dat veel mensen om versoepeling vragen van de lockdown.
Don’t lock me up
Hoewel veel Trump aanhangers vroegen om Hillary op te sluiten willen veel Amerikanen niet opgesloten worden. De Amerikanen kunnen het eenvoudig weg niet veroorloven en dus wenst een groot deel van de bevolking die de vrijheid wil, om toch echt niet in quarantaine te gaan. Dit lijkt een beetje struisvogelpolitiek, maar goed bezien is de keuze voor veel Amerikanen tussen een zekere langzame dood door geen baan dus geen eten, ook nog uit je huis gezet worden en tenslotte stress over dit alles en/of de mogelijk kans op een snelle dood door een virus. Ik denk dat we geen waardeoordeel moeten geven over deze mensen. Beter is deze mensen echt te helpen zodat ze een eerlijke keus kunnen maken voor hun gezondheid of niet. Maar vele kapitalisten verafgoden het Amerikaanse systeem waar je gemakkelijk al je goedkope arbeiders kan ontslaan en de baas miljoenen krijgt omdat hij theoretisch ook dat risico loopt, maar in de praktijk door zijn advocaten nooit met echt lege handen naar huis gestuurd wordt..
Een sociale onrust wereldwijd zou ook niet positief zijn voor de economie. Er zijn dus meerdere redenen om na te denken over de lockdown.
5 mei viering?
Dat we Koningsdag niet vieren is allemaal tot daar aan toe, iedereen moet zijn oude shit maar in de garage houden of naar de kringloop of vuilstort brengen. Maar een feest dat ik niet wil overslaan is 5 mei. In mijn optiek zijn we aan de helden van de Tweede Wereldoorlog verplicht om ze gewoon een eerbetoon te geven. Ja dat kan voor hen op afstand, maar mogelijk voor ons dan dus niet. Is dat het waard? JA!
The trend is your friend
Na al deze gedachtesprongen nog een wijsheid en dat is de grote trend die telt. Dus niet de kleine trend is je vriend maar de grote trend is je vriend. Natuurlijk hadden we long kunnen gaan op de Twindicator, maar wat als het grote plaatje telt? In de Japanse beurs is de grote trend gebroken.
Dus ons voorland Japan met al zijn fratsen, van aandelen kopen, bonds kopen, etc. en toch gewoon omlaag.
De Duitse beurs min of meer hetzelfde verhaal.
Als we nog verder afstand nemen en naar de maand grafiek gaan is het verhaal nog duidelijker.
S&P 500 op maandbasis is ook duidelijk verhaal.
De maand Twindicator ligt op het 3.059,76 niveau.
Maar om positief af te sluiten, in de S&P 500 future maand grafiek zitten we weliswaar onder de maand Twindicator, maar nog wel in de grote trend vanaf 2008 gezien.
En ook de Wilshire 5000 zit vanaf 2008 gezien door het huidige herstel even weer in de opgaande trend.
Let wel de Twindicator geeft pas op 31.522,77 in deze index weer een koop.
Helemaal tot slot, om aan iets anders te denken als de beurs toch onverhoopt verder omhoog doorgaat: Een laatste filosofische gedachte; de mens is een kuddedier en heeft het de afgelopen duizenden jaren in de evolutie als populatie juist overleefd door een kudde te zijn. We leerde van de kudde en de kudde gaf bescherming. Nu waren we ons onveilig in deze kudde door een virus wat we van de andere kudde leden kunnen krijgen. Wat een enorme gevolgen heeft dit voor de mensheid en voor de evolutie? Of zijn we dit binnenkort weer vergeten?
– Geschreven door: Cees Smit.
De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.