In de terugblik op dit bizarre jaar is het belangrijkste nieuws van 2020 natuurlijk de Coronapandemie. Al aan het begin van het jaar werd er in de media over het in China rondgaande griepvirus gesproken en ik heb daar direct in mijn column op gewezen. In het begin hadden we het over het Wuhanvirus, maar zoals bij de Spaanse griep in de jaren 1918 – 1920, wilde natuurlijk ook nu weer niemand het virus naar zijn land of regio vernoemd hebben. En zo werd het Wuhanvirus ineens Corona of Covid19 genoemd. Het Covid19 virus heeft de beurzen en beleggingen behoorlijk beïnvloed en zorgde in maart 2020 voor een enorme correctie en een spike in de volatility. De top in de volatility-grafiek was gelijk aan die van een crash.

Not mine President

Het virus zorgde voor veel vreemde gedachten over de oorsprong en voor veel bizarre verhalen alsof het een doel had. In de VS hadden we een vreemde president die slim dacht te zijn door meteen te roepen dat we 250.000 doden zouden krijgen in de VS als gevolg van Covid19. Hij hoopte natuurlijk dat het echte aantal daardoor tijdens het verkiezingsjaar alleen maar mee kon vallen. Maar uiteindelijk werden het er meer dan 330.000 en de teller loopt nog. Om maar even een luguber grapje te maken, alsof de slager vraagt of het een onsje meer mag zijn…

Ondanks (of juist door) de bizarre ontkenning van de problemen bleef Trump wel heel populair, maar per saldo verloor hij uiteindelijk toch de verkiezingen. Later in de geschiedenis horen we mogelijkerwijs of er daadwerkelijk meer Republikeinse doden zijn gevallen, dan wel er meer Democraten zijn overleden. Of wellicht was het verschil toch niet significant.

Covid19 was dus het belangrijkste nieuws van 2020

Het was een ziekte van iedereen. Zo kregen veel staatshoofden Covid19, zoals bijv.: Prins Albert van Monaco, Macron (Frankrijk), Trump, Johnson, Trudeau (Canada), Bolsonaro (Brazilië), Anez (Bolivia), etc. Maar naar mijn persoonlijke perceptie, bleek Covid toch meer een ziekte van de armen te zijn. Want zo ver ik het gevolgd heb zijn er geen van deze staatshoofden of andere hooggeplaatste in de Trumpregering overleden aan het virus.

Persoonlijk is mijn inschatting dat het Coronavirus vooral gevaarlijk was, omdat we eerder enorm bezuinigd hebben op de gezondheidszorg. Het commercieel moeten worden van de gezondheidzorg heeft een grote keerzijde. Reeds bij het sluiten van het Slotenvaartziekenhuis en het ziekenhuis in Lelystad heb ik columns gepubliceerd waarin ik deze vorm van in mijn ogen doorgeschoten kapitalisme veroordeelde. Mijn idee was toen (en dat is dit jaar bevestigd), dat de opbrengst van al die bezuinigingen niet zou opwegen tegen de kosten, die nadien gemaakt zouden moeten worden bij een volgende nationale ziekte-uitbraak. En inderdaad, achteraf gezien zijn de lockdown-kosten aanzienlijk hoger geweest dan de besparingen die in de jaren ervoor bereikt werden. Het “penny wise pound foolish”-verhaal staat nog steeds.

Kapitalisme doorgeschoten

Los van deze eigen constatering is het wel duidelijk geworden dat de verschillen tussen arm en rijk door Covid19 verder vergroot zijn. Immers het waren juist de slecht betaalde banen die door de pandemie verdwenen. Denk maar aan de vele werknemers die afhankelijk zijn van de toeristen (schoonmakers, bedienend personeel, bewaking, etc.). Ik heb in het verleden herhaaldelijk op de risico’s voor de financiële stabiliteit gewezen. Lees maar boeken over de depressie van de jaren dertig en je begrijpt waar ik op doel.

Het stilvallen van het wereldwijde toerisme heeft grote effecten. Maar ook de lockdowns zijn, los van de horeca, ook op de rest van de economie van grote invloed. Denk maar aan de onverkochte voorraden in allerlei (detailhandels)bedrijven zoals kledingwinkels, juweliers, etc. Al deze effecten zouden we terug moeten zien op de beurs. In de VS zijn er al veel retailers failliet gegaan, maar of dit nu echt ter beurze verwerkt is?

Hoe zit het met de handelsoorlog?

Was Trump in 2019 nog druk met de handelsoorlog met de hele wereld en het verlagen van de belastingen voor de rijken en voor grote bedrijven, dit jaar lag de focus meer op China. Nu liep de beurs in 2019 steeds omhoog op de China deal met de VS, maar dit jaar hadden we zelfs zonder deal dat we weer opliepen. Ook het straffen van Chinese bedrijven had geen effect. Terwijl er toch altijd gevreesd werd voor China als verkoper van Amerikaanse staatsleningen. Maar sinds de FED deze koopt maakt het ons kennelijk allemaal niets meer uit.

Toch was het wel vreemd om de High Yield maar ook de Amerikaanse staatsleningen in de fase van financiële stress mega bewegingen te zien maken. Kijk maar eens naar de koersontwikkeling van het BlackRock Corporate High Yield Fund.

Of naar de IShares Iboxx High Yield ETF. We zien dat de High Yield beleggingen bijna gelijk aan aandelen bewogen. Voor volgend jaar moeten we, als we een hogere rente verwachten, weten dat High Yield beleggingen theoretisch niet rentegevoelig zijn. Maar High Yield beleggingen zijn wel heel gevoelig voor de economie.

Dit jaar was het jaar van de Stimulatie

Natuurlijk ben ik het eens met het ondersteunen van je economie als je als overheid ervoor kiest om in lockdown te gaan om verspreiding van het virus tegen te gaan. Maar of de stimulatie in deze vorm, deze grote en deze frequentie had moeten hebben, daar zou je toch je vraagtekens bij kunnen hebben. Ook zou je vraagtekens kunnen hebben of de stimulatie nu bij de grote bedrijven moet komen en daarmee direct naar de beurs moet vloeien of dat de stimulatiegelden gefocust hadden moeten worden op het midden en klein bedrijf. Daar zal immers toch de pijn zitten?!?

Vaccinnieuws

Naast de stijgingen door de stimulatie hadden we steeds stijgingen op de beurs door vaccinnieuws. Elke keer maar weer gingen we omhoog want het vaccin kon snel naar de consument komen. Overigens nam de overheid alle risico’s op zich voor als het vaccin bijwerkingen zou gaan hebben en betaalde ook direct vooraf een bonnetje aan de farmaceuten voor de ontwikkeling. Men deed dit zonder mee te willen doen in het toekomstige succes?!? Doordat alle wereldwijde farmaceutische kennis gefocust was op het Corona-probleem en alle ambtelijke procedures werden omzeilt, kwam er ook ongekend snel een oplossing. Maar later zullen we horen hoeveel projecten met andere ziektes er voor de ontwikkeling van het Corona-vaccin gestopt zijn. In mijn persoonlijke kring had ik dit jaar twee relatief jonge mensen als slachtoffer van kanker en je gaat je op zo’n moment afvragen welke ziekte belangrijker is? Natuurlijk zijn alle dodelijke ziektes even belangrijk maar welke is nu dodelijker? Hoe zouden we ermee omgaan als we dagelijks te horen zouden krijgen hoeveel mensen er aan kanker overleden waren……

Achteraf komen we misschien te weten of er buiten proportioneel veel tijd, kapitaal en research gegaan is naar Covid19. Waarschijnlijk omdat we bang waren dat het de dodelijkheid van de Spaanse griep zou evenaren. Uiteindelijk is dat gelukkig niet gebeurd.

Maar dat brengt ons wel tot de vraag, of de AEX op een niveau van februari 2020 zou moeten staan toen er eigenlijk nog niets met Corona in Europa aan de hand was?

Trump gaf verlies niet toe

Min of meer een zelfde vraag zouden we over de Amerikaanse beurs kunnen stellen. Maar die beurs staat zelfs op All-time high’s en daar hebben we ook nog eens te maken met een president, die zijn verlies niet toe wil geven. Een punt dat me ook voor de toekomst van de vrije wereld zorgen baart is dat een president in de VS, vrienden uit de gevangenis kan halen en vrij kan spreken en, terwijl er al een nieuwe president gekozen is, toch nog op de valreep allerlei steunpakketten kan afkeuren en dat allemaal om eigen gewin.

Biden wint de verkiezingen?

In januari wordt duidelijk of Biden echt gewonnen heeft en hoe de verhouding in de Senaat komt te liggen. Dan pas weten we of Biden ook daadkrachtig kan optreden.

Gekte in elektriciteit en waterstof

We hadden lockdowns en daarmee werd er minder gereisd, maar toch ging een aandeel als Tesla hard omhoog. En niet alleen Tesla ging hard omhoog, ook andere elektrische auto gerelateerde aandelen gingen omhoog. Neem bijvoorbeeld Alfen of Fastned. Nogmaals, in een lockdown zou je verwachten dat er minder mensen op de weg zijn en er dus minder vraag is naar opladen.

Einde aan rationeel beleggen

Dan was natuurlijk rationeel bedacht en dat zijn beleggers in deze fase van de bull markt niet meer. Nog een mooi voorbeeld is dat bij het Nederlandse Binck bank in de retaillijst Tesla op nummer 10 staat als meest verhandelde aandeel. Nu kan je bij Binck dit soort aandelen niet shorten en dus zaten de beleggers long in Tesla! De beleggers moeten dus enorm verdiend hebben aan dit peper dure aandeel. Als het voor de Nederlanders beleggers al op 10 staat hoe hoog staat dit aandeel dan wel niet bij de Amerikaanse retail beleggers? Het zegt dus veel over de hype in dit aandeel en het doet me denken aan de internetgekte. Iedereen die iets van auto’s weet, iets van services, iets van winstgevendheid of koerswinstverhoudingen, had rationeel het aandeel Tesla natuurlijk nooit gekocht. Alleen als je fantasie had over de toekomst had je dit allemaal vergeten en toch gekocht.

Elektrisch is het nieuwe Dot.com maar dan met Turbo

Nogmaals alles wat met elektrisch te maken had is in 2020 omhoog gegaan. Zoals al gezegd, zie de koersontwikkeling van fabrikanten en exploitanten van elektrische laadpalen zoals Fastned, Alfen, Nio, Li auto, etc.

Maar ook andere alternatieve brandstoffen gingen door het dak. Denk maar aan Plug Power, FuelCell Energy en Ballard Power.

Deze beweging doet mij als oude beursman denken aan de Browser bedrijven en telefoonbedrijven rond 2000. We hadden toen bijv. Qualcomm, Lernout & Hauspie, Baan, Versatel en KPN Qwest. Al deze bedrijven waren toen rond 2000 in de hype enkele miljarden waard. Nu hebben bedrijven in de hype namen als: Uber, Dash, Lyft, AIRBNB en Tesla, en zijn ze allemaal vele tientallen of zelfs honderden miljarden waard. Is het deze keer anders? Of gewoon meer?

Geen Brexit deal? Of toch?

Een ander ding wat de gemoederen bezig hield was de Brexit, maar die is op de valreep toch nog in 2020 opgelost. Maar terug naar de situatie op de beurs als je de FAANG aandelen en nog een paar hype’s weghaalt uit de Amerikaanse indices dan heb je een bijna vlakke lijn. Dus als je value belegger was en je had niet de kennis van Warren Buffet, dan had je weinig lol gehad in 2020. Het is een beetje als of je in de AEX besloten had om geen ASML en Adyen te kopen omdat deze veel te duur waren en zijn…

Als tien winnaars uit de S&P500 en uit andere indices zo belangrijk zijn ga je ook nadenken over speculanten en andere figuren die dus maar een beperkt aantal aandelen de index omhoog kunnen kopen. Een volgend dingetje waar ik iedereen over na wil laten denken is:

2020 was ook het jaar van de Mega beweging in Amerikaanse staatsobligaties

We hadden dit jaar het bewijs dat veilige beleggingen niet altijd veilig zijn, althans als we veilig als niet heel volatiel omschrijven. Als je kijkt hoeveel de lange Amerikaanse obligaties bewogen hebben en dan weet dat iedereen in de search for yield langer in looptijd is gaan zitten….

Het was ook het jaar van het negeren van Deep risk

Wat is ‘deep risks’ hoor ik u zeggen? Bij Deep Risk worden alle wereldontwikkelingen meegenomen maar kun je jezelf natuurlijk beperken tot de wat meer economisch georiënteerde zaken. Lees over deep risks bijvoorbeeld  Deep risk is gedefinieerd tot een vijftal zaken:

1. Unemployment or underemployment
2. Cyber-attacks
3. Energy price shock
4. Failure of national governance
5. Fiscal crises

En nu moet je jezelf even afvragen of we 1 of meer, zo niet al deze factoren in 2020 voorbij hebben zien komen? En daarna moet je even kijken of de beurzen omhoog gegaan zijn, of omlaag gegaan zijn op deze risico’s? De prijs van een vat WTI-olie is zelfs negatief geweest in 2020!

Voor de werkloosheid kijken we even naar de U6 werkloosheid in de VS. We staan bijna op het dubbele van vorig jaar en op niveaus van een economische teruggang maar noemen het nog niet zo en zien het niet terug in aandelenkoersen.

De schulden in de wereld

Los van werkloosheid maak ik me ook al een tijd zorgen om de schulden in de wereld. Als we kijken  naar de USDebtclock.org dan zien we dat de overheidsschuld in 2000 nog 55,1 procent was van het GDP en nu 128,9 procent. Het totale Amerikaanse schuldpercentage tegenover het GDP is 144,50 procent. Volgens sommigen geen probleem maar kijkende naar de vergrijzing in mijn optiek wel een probleem.

Uiteindelijk gaan we het zien of het effect heeft of niet. 

Tot slot

Door veel zaken die ik in deze column dan wel eerder dit jaar benoemde en mede geplaagd door een historische ballast, was ik dus negatief en heel voorzichtig in 2020. Maar omdat dit de besten kan overkomen kijken we voor de grap ook even naar een filmpje van Roubini uit 2018, alsmede een filmpje van Taleb in okt 2018. Zij en ik zagen en zien toen al parallellen met 2007 en ik ben het nog steeds met ze eens.

Zie ook risk expert Taleb over covid19. Maar een belangrijke wijsheid: kennis is niet altijd macht.

Iedereen een goede jaarwisseling gewenst en dat we volgend jaar maar weer een meer normaal jaar gaan krijgen. De volgende keer gaan we weer vooruitkijken naar het jaar 2021.

 

Let wel:

De Column is op persoonlijke titel geschreven door: Cees Smit, mede in het licht van zijn Actief Offensief portefeuille (ook wel de Guardian strategie). In het verleden werd deze gepubliceerd op IEX.nl als De Polder Portefeuille ( later de Lage Landen Portefeuille). Deze absolute return strategie is geheel onafhankelijk van de andere portefeuilles/strategieën van de Today’s Group en speelt met regelmaat ook in op dalingen.

De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.