Derivaten zijn uw maten

Derivaten is de verzamelnaam voor afgeleide producten oftewel, opties, futures, turbo’s speeders, sprinters, warrants en meer. De meeste mensen denken dat derivaten ingewikkelde instrumenten zijn en dat ze pas sinds kort bestaan. De realiteit is dat derivaten (bijv. opties) al eeuwen bestaan en uiteindelijk niet zo complex zijn als men denkt.

Opties zijn voor vele beleggers ook het synoniem voor grote risico’s en grote winsten. Zo kijken de meeste onervaren beleggers dan ook tegen opties aan. En eerlijk gezegd zo lijkt het in eerste instantie ook te zijn. Het feit blijft dat de handel in opties in eerste aanleg niet eenvoudig is. In tegenstelling tot de handel in onder andere aandelen en obligaties, is de verklarende woordenlijst bij de optiehandel dan ook een stuk langer en is het belangrijker om de vele begrippen, technieken, optievormen, en dergelijke te kunnen bevatten. Helemaal het zowel kunnen bezitten als het shorten (verkopen) maakt het extra moeilijk.

Om het begrip “opties” te verduidelijken kom ik met een voorbeeld van een optie in de praktijk. Iedereen is bekend met het nemen van een optie op een huis. Met de verkopende partij (De optiegever) wordt afgesproken dat u (de optienemer) tijdens een periode (bedenktijd) het recht krijgt om het huis te kopen. U kunt van dit recht afzien als u dit wilt, maar u kunt dit recht ook omzetten in aankoop. Dit soort afspraken (optie) worden al sinds mensenheugenis gegeven op alles wat we ons maar kunnen voorstellen. In Nederland zijn er in de VOC tijd vele voorbeelden te noemen en zelfs in het oude Griekenland werd in derivaten gehandeld m.b.t. de olijvenoogst.

Het eerst complexe deel bij opties is dat je zowel Calls als Puts hebt. Hierbij een voorbeeld van een Call. Een Call optie, bijvoorbeeld Ahold, geeft het recht om het aandeel te mogen kopen tegen een bepaalde prijs gedurende een bepaalde periode. Een Call optie geeft de koper dus het recht te mogen kopen.

Om dan maar direct de sprong te maken naar een Put. Een Put optie geeft de koper het recht te mogen verkopen (een soort bescherming of verzekering). De uiteindelijke prijs waartegen het aandeel mag worden verkocht noemt men de uitoefenprijs (strike). Dit recht is zoals gezegd wel tijdgebonden, dus op een bepaald moment houdt het recht op te bestaan. Dit gebeurt op de afloop datum (expiratiedatum).

Optie karakteristieken

  • De optiesoort, Koop recht (Call) of Verkoop recht (Put).
  • De onderliggende waarde die de optie vertegenwoordigt, bijvoorbeeld het aandeel Shell.
  • De expiratiedatum, bijvoorbeeld de derde vrijdag in de maand oktober in het jaar 2015.
  • De uitoefenprijs, bijvoorbeeld 20,- euro.

De koper van een Put

Een Put optie geeft de koper het recht (en niet de verplichting), om gedurende een vastgestelde looptijd van de optie een vastgestelde hoeveelheid van een vastgestelde waarde (bijvoorbeeld 100 aandelen Shell) te verkopen tegen een van te voren vastgestelde prijs. De koper betaalt voor de verkrijging van dit recht een vergoeding, de optiepremie (de optieprijs).

Het is altijd het makkelijkst met een voorbeeld uit de praktijk: De Put Ahold oktober 20 geeft de koper van de optie het recht om tot de expiratiedatum in januari 100 aandelen Ahold te mogen verkopen voor 20,- euro per aandeel. Dit is via de optie natuurlijk alleen maar interessant als de waarde van het aandeel Ahold lager dan 20,- euro staat. Anders loopt de optie zonder waarde af. Dus stel u bent negatief gestemd over het aandeel Ahold, u denkt dat de koers omlaag zou moeten. De koers van Ahold is 24,- euro. Op dag 1 koopt u een Put Ahold januari met een uitoefenprijs 25,- euro voor 1,20 euro. Later op dag 2 staat de koers van Ahold op 22,- euro. De koers van uw Put optie waarmee u het recht heeft om te verkopen op 25,- euro zou in ieder geval 3,- euro waard zijn. In de praktijk zal een optie tot op de expiratie datum premie bevatten en dus zelfs bijvoorbeeld 3,30 euro waard zijn.

Zo ziet u dat u ook bij dalende koersen geld kunt verdienen, omdat Puts in waarde toenemen op het moment dat de onderliggende waarde juist daalt. Puts worden vaak gekocht als bescherming (verzekering) tegen dalende waarde van een effectenportefeuille. Als het aandeel niet daalt, kun je alleen je investering verliezen (in het voorbeeld 1,20 Euro)

Vanzelfsprekend is het zo dat als u het recht krijgt om iets te mogen kopen of verkopen op een vastgestelde prijs dat u met een tegenpartij te maken heeft die u dit recht verkocht heeft. Deze tegenpartij heeft dus een verplichting ten opzichte van u. Deze partij wordt de verkoper of ook wel de schrijver van de optie genoemd. Tegenover iedere koper staat een verkoper.

Een Call optie geeft de verkoper de verplichting, om gedurende een vastgestelde looptijd van de optie, een vastgestelde hoeveelheid van een vast gestelde waarde te verkopen tegen een van te voren vastgestelde prijs. De verkoper ontvangt voor het aangaan van de verplichting een vergoeding (de optiepremie).

Een Put optie geeft de verkoper de verplichting, om gedurende de vastgestelde looptijd van de optie, een vastgestelde hoeveelheid van een vastgestelde waarde te kopen tegen een van te voren vastgestelde prijs. De verkoper ontvangt voor het aangaan van de verplichting een vergoeding (de optiepremie).

Samengevat in een overzicht, ontstaan de volgende situaties:

 

Kopen

Schrijven

Call

Recht tot koop

Verplichting tot verkoop

Put

Recht tot verkoop

Verplichting tot koop

Schematische uitleg opties:

Een optie is altijd verbonden aan een onderliggende waarde. Of dit nu een aandeel of index is, de optie zal bij iedere grote verandering van de onderliggende waarde mee veranderen. Als een aandeel gesplitst wordt, dan zal de optie ook mee gesplitst worden. Wordt de notering van een aandeel op de effectenbeurs gestaakt, dan zal er ook geen handel in opties van het betreffende fonds plaatsvinden. Dividend wordt echter alleen uitgekeerd aan de eigenaar van het aandeel. Vanzelfsprekend zal er met de premie die voor een optie betaalt moet worden wel rekening zijn gehouden. Een optie volgt dus iedere beweging van het aandeel.

Als u de aandelen zelf bezit natuurlijk wel. Opties zijn overigens ook financiële instrumenten met een beperkte houdbaarheid. Elke optie heeft een beperkte looptijd, deze looptijd spreekt u bij aankoop af. In praktijk heeft men opties gestandaardiseerd, om er handel in mogelijk te maken. Men heeft dan ook vaste afloop periodes geïntroduceerd. U kunt dus kiezen hoelang, tot welke datum een optie loopt. Bijvoorbeeld tot de derde vrijdag tot 16:00 uur in oktober in dat jaar.

Hefboom

Opties geven u de mogelijkheid om met een relatief geringe investering toch te kunnen profiteren van veranderingen in de koers van de onderlinge waarde (als geheel). Daardoor zal het procentuele resultaat altijd groter zijn dan wanneer u zou investeren in de onderliggende waarde zelf.

Stel dat u een visie heeft over de koersontwikkeling van KLM AirFrance. Op dit moment is de koers 10,- euro en u ziet een niveau van 11,- euro binnen één week als reële mogelijkheid. U besluit om 1.000 aandelen KLM AirFrance te kopen. U ontvangt van uw bank een rekening voor deze transactie van 10,000 euro. Uw visie blijkt volledig juist te zijn en de koers van KLM AirFrance staat al na twee dagen op 11,- euro. U geeft opdracht om uw aandelen KLM AirFrance onmiddellijk te verkopen en u kunt een positief resultaat van 1.000 euro in uw administratie verwerken. Binnen twee dagen heeft u met een investering van 10.000 euro een resultaat behaald van 10%.

Als u besluit om opties te kopen, in plaats van de onderliggende waarde zelf te kopen, ziet de resultaatsberekening er als volgt uit:

U koopt het recht om 1.000 aandelen KLM AirFrance voor 9,- euro aan te mogen kopen door tien Call opties te kopen. Omdat uw visie tot koersstijging zich afspeelt binnen één week besluit u tot de koop van een optie met een korte looptijd. U koopt de Call KLM AirFrance oktober 9. De koers van KLM AirFrance is op dit moment 10,- euro en u betaalt voor de optie 1,20 euro. Uw voorspelling komt uit, KLM AirFrance staat na twee dagen op 11,- euro en uw optie noteert 2,10 euro. U realiseert een winst van 0,90 euro. Om uw recht tot het kopen van 1.000 aandelen KLM AirFrance te mogen uitvoeren moest u 10 optiecontracten kopen. Ieder contract geeft u het recht om 100 aandelen KLM AirFrance te mogen kopen. Uw totale winst met deze optietransactie bedraagt dan ook: (10x100x0,90)= 900 euro. Uw totale investering was (10x100x1,20)= 1.200,- euro.

U heeft dus met een investering van 1.200,- euro een procentueel resultaat behaald van 75%. Dit scenario laat zich natuurlijk ook eenvoudig vertalen naar een situatie waarin onze visie niet uitkomt. Sterker nog, we blijken de plank volledig misgeslagen te hebben en de koers van KLM AirFrance stijgt niet, maar daalt naar 9 euro. De optie is dan nog slechts 0,60 waard. We maken een absoluut verlies van 600 euro of, omgerekend naar een percentage, een tegenvaller van 50%.

Bij aankoop van de aandelen was het verlies 1000 euro geweest en het negatieve resultaat 10%.

De hefboomwerking kan dus zeer sterk in uw voordeel werken, maar ook zeer sterk in uw nadeel! Reden te meer om met gecalculeerde risico’s te beleggen in opties en zorgvuldig om te gaan met uw vermogen en uw posities goed actief te bewaken. Eventueel met behulp van een koers informatiesysteem en analyseprogramma’s.

Volatility

Een laatste punt wat ik nog wil benoemen is het gemak en nadeel van volatility. De beweeglijkheid van de onderliggende waarde bepaalt eveneens de prijs van een optie. Deze beweeglijkheid wordt aangegeven met een standaardafwijking van de verandering van de aandelenkoers gedurende een bepaalde periode. De koersfluctuaties die een aandeel gedurende de looptijd van de optie kan vertonen zijn groter naarmate de beweeglijkheid hoger is. Een grote beweeglijkheid van het aandeel maakt de optie dus kansrijker om intrinsieke waarde te krijgen. Dit zal resulteren in een hogere optieprijs dan wanneer de beweeglijkheid van de onderliggende waarde lager is.

Als je een optie koopt kan de stijging van de bewegelijkheid alleen al ervoor zorgen dat je opties meer waard worden. Met de juiste visie op de bewegelijkheid en de juiste visie op de onderliggende waarde kun je enorme winsten maken. Met goed gebruik van de derivaten kun je ook je verliezen beperkt houden.

 

Deel dit bericht: