De hervormingen in de arbeidsmarkt door kabinet Rutte-II zijn mislukt. De Wet werk en zekerheid (WWZ) van Lodewijk Asscher zou flexwerkers een vaste baan moeten bezorgen en werkgevers minder bang moeten maken voor het aannemen van personeel. Het tegendeel gebeurde: de nieuwe ketenbepaling in de WWZ dwong werkgevers flexwerkers na twee contracten al op straat te zetten, terwijl de nieuwe transitievergoeding die de ontslagvergoeding verving, in de praktijk eerder als minimaal dan als maximaal bedrag fungeert.
Deze verkiezingen gaan de arbeidsmarkt waarschijnlijk voor jaren bepalen voor zowel ZZP’ers, flexwerkers en/of een vaste baan voor iedereen.
Momenteel bouwt zeker de helft van de ZZP’ers geen pensioen op. Als belangrijkste oorzaken worden hoge kosten en onvoldoende financiële middelen genoemd. Vrijwel iedere partij schenkt dan ook aandacht aan de vraag hoe de pensioenvoorziening voor zelfstandigen kan worden verbeterd.
PvdA en CDA zijn voor een pensioenplicht: ZZP’ers moeten gaan deelnemen aan een collectief pensioen tot aan de sociale premiegrens, aldus de sociaaldemocraten.
VVD, D66 en de kleine christelijke partijen wijzen een verplichting af. Zij willen het – net als mogelijk ook GroenLinks en PvdD – voor zelfstandigen mogelijk maken om zich vrijwillig aan te sluiten bij een pensioenfonds.
Nieuwe ZZP’ers zouden bij hun huidige uitvoerder moeten kunnen doorsparen (D66 en ChristenUnie). Het CDA kiest een andere strategie: zelfstandigenaftrek voor de belasting wordt alleen nog maar toegekend wanneer ondernemers een minimumbedrag opzij leggen voor hun eigen pensioenvoorziening.
Het arbeidsongeschiktheidspensioen voor ZZP’ers is ten slotte duidelijk een links thema. PvdA, GroenLinks, ChristenUnie en PvdD bepleiten een collectieve basisverzekering, al dan niet met de optie om bij te verzekeren. De SP wil dat deze groep zich kan verzekeren via de WIA, onder dezelfde voorwaarden als werknemers.
Visie politieke partijen op tijdelijke contracten:
- VVD: geen ketenbeding, meer mogelijkheden hypotheek voor flexkrachten
- CDA: meerjarige contracten mogelijk maken
- D66: geen vast versus flex, maar één contract voor onbepaalde tijd met meer flexibiliteit
- GL: tweede meerjarig contract mogelijk maken
- CU: oplopende duur bij opeenvolgende contracten
- SP: hogere WW-premie voor flexibele contracten, lagere premie op vaste contracten
- SGP: meer ruimte voor meerjarige contracten, meer opeenvolgende overeenkomsten en kortere tussenpozen
Visie politieke partijen op Wet DBA:
- VVD: Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) toetsen op het ‘in de weg zitten’ van echte ondernemers, vooraf duidelijkheid
- D66: simpele zelfstandigheidsverklaring gebaseerd op vertrouwen, misbruik duidelijk straffen
- CU: terugkeer van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR), meer controle op schijnzelfstandigheid
- PvdD: geen modelovereenkomst, maar eenvoudige en fraudebestendige VAR
Hieronder een overzicht van de partijen die meer vertellen over hun plannen voor ondernemers.
PvdA
- Bescherming “gedwongen ZZP’ers”
- Collectieve tariefafspraken mogelijk maken door aanpassing mededingingswetgeving
- Meer (sociale) zekerheden bieden
- Minimumtarieven Kunst- en Cultuursector (motie)
- Minimumloon ophogen met compensatie verzekeringen
- Verbod aanbesteding onder minimumloon
- Startersaftrek vervangen door aannamebonus
- Verplichte Basisverzekering (AOV) voor ZZP’ers
- Verplichte deelname pensioen (tot sociale premiegrens)
- Zelfstandigenaftrek behouden, verhoging fiscale arbeidskorting werknemers
CDA
- Zelfstandigenaftrek voorwaardelijk maken
- Voorwaarde: minimum bestedingsbedrag voor voldoende verzekeringsdekking pensioen, overlijden, arbeidsongeschiktheid
- Basisverzekering werkenden (AOV)
D66
- Ruimte voor ondernemen
- Zelfstandigenaftrek blijft
- Collectief verzekeren gemakkelijker maken
- Vrijwillige aansluiting pensioen mogelijk maken
- Sparen zelfstandigen vereenvoudigen
- Zelfstandigenverklaring, waardoor ondernemers worden uitgezonderd van loonheffingen
VVD
- Ruimte voor ondernemen, minder verplichtingen
- Geen verplichte AOV
- Zelfstandigenaftrek behouden
- Belastingdienst mag echte ondernemers niet belemmeren
- Rechtszekerheid en duidelijkheid ondernemerschap
- Zekerheid vooraf (opdrachtgever en opdrachtnemer)
ChristenUnie
- ZZP’ers krijgen een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering op minimumniveau
- De VAR moet terug want de modelovereenkomsten werken niet
- Samen met ondernemers en burgers in één generatie een volledig duurzame energievoorziening realiseren
- Wil een verplichte deelname aan een (collectief) pensioen. Niet duidelijk of dit ook voor ondernemers geldt
50Plus
- Schrappen onnodige regels bij overdracht familiebedrijf aan kinderen
- Het MKB en het toenemend aantal zelfstandigen zonder personeel (ZZP) zijn de basis van onze economie. Deze ondernemende mensen verdienen meer steun, bescherming en hulp van de overheid
- Ondersteuning pensioenfonds voor ondernemers
GroenLinks
- Verplichte AOV voor ZZP’ers
- Gunstiger pensioensparen voor ondernemers
- Bescherming Arbeidsongeschiktheid kerntaak van de overheid
SGP
- Geen verplicht pensioen voor ZZP’ers
- Geen verplichte AOV, wel eerlijke kansen op een passende AOV
- Geen minimumtarieven voor ZZP’ers
- Hervorming zelfstandigenaftrek. Na een periode van vijf jaar worden deze meer in lijn gebracht met de belastingdruk voor werknemers, rekening houdend met de extra risico’s van ondernemers
Forum voor Democratie
- Onmiddellijke afschaffing van de wet DBA (en geen terugkeer naar de VAR)
- Eenvoudig en transparant regime voor ZZP’ers zonder risico op boetes en naheffingen
- Vereenvoudigen fiscale regelgeving ZZP’ers door een belastingvrije voet van €20.000
- ZZP’ers niet dwingen om aan verplichte (pensioen)verzekeringen deel te nemen
- Optreden tegen goedkope arbeid uit het buitenland (social dumping)