De Technische belegger, Nieuwsbrief voor de actieve belegger. Jaargang 30 – nr 8 datum: 12 augustus 2024. Door Gijsbrecht van Dommelen.

Een week geleden kwam dan toch uiteindelijk de terugkeer naar het gemiddelde, de “mean reversion”. En zoals dat eerder regel dan uitzondering is, dat ging met geweld gepaard. In korte tijd zakte de AEX Index naar een intra-day dieptepunt van 840,61 punten, net geen 100 punten onder de top van 5 juli jongstleden (940,16). Dat is een reactie van ruim meer dan 10% in één maand tijd waarbij de bulk van de correctie binnen een paar dagen plaatsvond. Dit type paniekreactie is treffend voor korte termijn correcties en het kan dan ook al gebeurd zijn hiermee. Maar wij zouden geen nieuwsbrief nodig hebben als dat nu al helder zou zijn geweest. Er is immers nog onvoldoende bewijs voor deze stelling, eerder moet men verwachten dat de bodem rond 840 ten minste nog een keer getest gaat worden en dat het zelfs waarschijnlijker is, dat deze correctie zijn einde nog niet heeft gezien.

Eerst even naar de achtergrond van deze scherpe correctie. Analisten en journalisten waren er als de kippen bij om de zogenoemde “carry trades” met de Yen de schuld te geven. Bij een “carry trade” lenen beleggers geld in een specifieke, goedkope munt (de rente in de Yen-zone was en is erg laag) en gebruiken dit geleende geld om te beleggen in een markt in die valuta zoals de Japanse aandelenmarkt. Omdat de Japanse Centrale Bank na vele jaren voor het eerst de rente had verhoogd zouden deze “carry trades” ineens heel erg onaantrekkelijk zijn geworden met de massale verkoop van Japanse aandelen tot gevolg. Die rente is met 0,25% verhoogd, van 0% naar 0,25%, op jaarbasis wel te verstaan, dus elk gezond mens kan bedenken dat deze verklaring klinkklare nonsens is. Maar er hoeft maar één belegger te besluiten dat er verkocht moet worden in een markt zonder kopers en een zichzelf versterkend vliegwiel van verkopen ontstaat en dat is wat er maandag een week geleden in Japan gebeurde. Het gerucht is dan voldoende. Ondertussen waren er ook nog veel analisten, die erop wezen dat de economie in de VS in een recessie dreigde te geraken. Dat was dan gebaseerd op tegenvallende arbeidsmarkt gegevens en een tegenvallende, want dalende, industriële productie in de VS. Dat daar de dienstensector juist weer groei vertoonde en dat de verzwakking van de Amerikaanse arbeidsmarkt al maanden aan de gang is, maar dat daarbij vooral van een gezonde stabilisatie gesproken kan worden, daar hoort men niemand over.

Voor de technische analist maakt dit allemaal weinig uit. Er kan voor elke beweging altijd achteraf een verklaring gezocht worden. Maar dat er een correctie zat aan te komen, dat was voor technische analisten zonneklaar. Die hadden slechts de vraag wanneer, niet meer of, open staan.

Dat de economie in de wereld bezig is met een fase van afkoeling is al maanden lang duidelijk. Dat beeld werd wat vertroebeld door het heilige geloof in AI-bomen, die tot in de hemel zullen groeien. Ja, AI is er om te blijven, net als IT, blockchain en ga zo maar verder, maar ook hier kan geen enkel bedrijf een groei van 50% per jaar eeuwenlang volhouden. De luchtbel, die zich in de hoek van de AI aan het voltrekken was, werd even scherp leeg getrokken met koersdalingen van 30% of meer als resultaat. Daarmee is het best mogelijk, dat zich nu een bodem aan het vormen is waarvandaan de waarderingen voor de Nvidia’s van deze wereld nog veel hoger kunnen komen te liggen, zelfs al op kortere termijn. Wij hopen daar niet op, want het ongeluk dat er daarna plaats zal vinden is dan alleen meer groter en zal dan ook alleen maar meer slachtoffers maken. In dat kader is het faillissement van het Nederlandse Nijenburgh maar een druppel op een gloeiende plaat te noemen. De enige conclusie die wij daarom op dit moment kunnen en willen trekken (vanuit technisch perspectief), is dat u veel te vroeg bent om nu al te besluiten dat dit het was en de markt weer vrolijk aan de volgende bull-fase kan beginnen. Heb geduld, deze correctie kan nog een forse staart krijgen.

AEX Index op dagbasis (fig. 1)

Nadat twee weken geleden de oplopende korte termijn trend, die in het najaar van 2023 was begonnen, gebroken werd, herstelde de AEX index kortstondig tot onder aan deze trendlijn. Maar daarna was het hommeles. In een week tijd leverde de index bijna de helft van de voorgaande winst, die in driekwart jaar was opgebouwd, weer in. 50% retracement is voldoende voor dit type correcties. De index raakte daarbij ook nog eens het MA200, een andere, belangrijke steunzone. Deze reactie kan daarmee zomaar voorbij zijn. Gelet op de kracht van de reactie moet er dan nu nog wel een succesvolle test van dit punt worden doorlopen. Dat hoeft niet te betekenen, dat de bodem op 840 opnieuw geraakt wordt, maar een fase van rust moet nu wel eerst zichtbaar worden waarbinnen de index dan geleidelijk aan weer wat ruimte prijs geeft. Het andere scenario is, dat het kortstondige herstel van afgelopen dagen opnieuw niets anders is dan een pullback terug naar het niveau van de uitbraak. In dat geval zal de index in de komende dagen misschien nog net iets hoger kunnen komen, maar zwakt het hersteltempo af en valt de index daarna opnieuw om, met een nog grotere daling tot gevolg. Dan gaan we tegen crash-achtige scenario’s aankijken. Dat het beeld zo onduidelijk oogt heeft te maken met het feit dat er geen sprake is van positieve divergentie in de indicatoren. Die is er doorgaans wel na echte crashes, maar in de kortstondige reactie, die we nu gezien hebben, is er nog geen tijd geweest om dit type positieve divergentie te ontwikkelen. Aanhangers van de Elliot Wave theorie zouden hieruit zelfs de verwachting kunnen optekenen, dat de reactie van afgelopen weken een zogenoemde “wave 4”-reactie is, die dan gevolgd zal worden door een rally tot net boven 940-punten. Zij verwachten dan pas daarna een reactie van een grotere orde. Dit type rallies is notoir moeilijk om te bespelen. Een nieuwe daling kan immers elk moment worden ingezet. Wie vorige week de stoute schoenen aangetrokken heeft om in de paniek aandelen te kopen, doet er daarom goed aan om vroegtijdig winst te nemen en niet te wachten op verdubbelingen van koersen. In deze fase is de kans daarop uiterst miniem.

De S&P 500 Index en de Nasdaq 100 Index op weekbasis (fig. 2a resp. 2b)

Wij hebben voor de volledigheid nu twee weekgrafieken opgenomen, allebei van grote Amerikaanse tech-georiënteerde indices, de S&P 500 Index en de Nasdaq 100 Index. In beide plaatjes is goed te zien, dat het herstel van afgelopen week weliswaar krachtig was, maar dat er niets anders is gebeurd, dan dat de oplopende trendlijn van onderaf is benaderd. Een pullback na een uitbraak omlaag. De kracht van de opleving is dan recht evenredig aan de kracht van de voorafgaande daling. Men moet daaruit niet opmaken, dat de correctie daarmee ten einde is. Wel kan ook hier het scenario zijn, dat deze indices nu een volgende top gaan neerzetten, die slechts vlak boven de voorgaande komt te liggen. Dat zou moeten betekenen, dat andere indices, die het recent erg moeilijk gehad hebben, niet aan de stijging mee gaan doen (zoals de Russell 2000 en de AMX Index bijvoorbeeld). De spoeling wordt dan nog dunner dan hij al was en nog meer aandelen zakken dan weg in een dalende trend, tegen de richting van de toonaangevende indices in. Het alternatief is echter, dat de huidige reactie net is begonnen en dat wij nu nog een tweede dalende golf gaan zien. In die tweede fase zouden dan positieve divergenties kunnen gaan ontstaan, zowel op de dag-grafieken als op deze weekgrafieken. Maar daar gaat tijd overheen, makkelijke een maand of twee, precies de fase die nog voor ons ligt binnen het zwakke seizoen en de fase waarna de Amerikaanse verkiezingen voor meer duidelijkheid kunnen gaan zorgen. Ook deze twee grafieken zeggen dus vooral: wees voorzichtig.

DAX Index, weekbasis (fig. 3)

Sterker is het beeld in figuur 3. Hier is een Hamer ontstaan, een candle die de bears dood slaat. De staart van deze candle heeft bovendien precies de oplopende trendlijn geraakt evenals ook hier het 50 weeks voortschrijdende gemiddelde (MA200 op de daggrafiek). Maar het herstel is vrijdag tot stilstand gekomen exact op de grens waar de index eerder doorheen gezakt was. Daarmee is het herstel nog vooral een pullback en kan niet gesteld worden dat we er al zijn. Zojuist zijn de Europese beurzen gesloten. De DAX liet een lagere opening zien en een fractioneel hogere slotkoers. Dat is niet in orde. Want om de geldigheid van de Hamer te kunnen staven, had de koers hoger moeten openen en moet er deze week ook een hoger slot volgen. Het wordt daarmee spannend komende dagen. En uit de indicatoren kan niet worden opgemaakt, dat we inderdaad weer een koersstijging mogen gaan verwachten. Er is ook hier geen sprake van positieve divergenties. Erger is ook dat de correctie in dit beeld veel minder scherp oogt, terwijl de drie topjes die zich afgelopen maand hebben ontwikkeld ook zomaar een toppatroon zouden kunnen blijken te zijn. In dat geval zitten we nog maar aan het begin van deze reactie en gaan we een daling zien die de DAX Index ten minste tot 16.300 maar mogelijk zelfs helemaal tot 14.670 zal brengen.

De AMX Index op weekbasis (fig. 4)

Hier is al veel langer sprake van een zwak beeld en was vorige week vooralsnog niets meer en minder dan een stuiptrekking omlaag naar een duidelijk steunpunt (825) in een veel langer patroon van bodemvorming. Als de AMX Midkap Index nu in staat is om op korte termijn richting 950 op te stomen, dan biedt dat het perspectief waarover wij hierboven en in voorgaande edities van de Technische Belegger al meermalen hebben gesproken, namelijk dat van de wisseling van de wacht. Om de huidige fase van de aandelenmarkten gezond te laten worden, zou het stokje in de bull-markt moeten worden overgenomen van de grote Tech-fondsen door meer klassieke en vaak kleinere Midkap-ondernemingen. De breedte in de markt moet weer terugkeren en daarvoor moet de aandacht weer naar de achterblijvers. Want die zijn er inmiddels veel meer dan voorlopers. Figuur 4 is er dus een om in de gaten te houden, maar ook hier geldt, eerst zien, dan geloven.

De rente in de VS en in Europa (fig. 5)

De lange rente in de VS en in Europa is al enige tijd aan het dalen. Dat gebeurt omdat markten vooruitlopen op een cyclus van rentedalingen aan de kant van de Europese en Amerikaanse Centrale Banken. Beleggers vergeten gemakshalve dat daarmee de yield curve weer verslechtert, lees negatiever wordt, en dat dit wijst op recessieve omstandigheden. Het kan de huidige recessie in de industrie dieper maken. De rente steeg weer toen markten zich herstelden. Ook hier werden daarbij belangrijke weerstanden kortstondig geraakt. Wij gaan er vanuit, dat deze weerstanden uiteindelijk gebroken gaan worden en dat de kapitaalmarktrente dus verder gaat zakken. Maar dat is in economische zin erg slecht nieuws, want dat zou dan betekenen, dat Centrale Banken zich gedwongen gaan voelen om de korte rente meer te laten zakken dan het zich nu laat aanzien. En het argument zal dan een diepere recessie zijn. Wij houden nog altijd rekening met dit relatief slechte scenario en blijven bij onze koersdoelen voor de Bund Future richting 141 en voor de Amerikaanse 10 Jaars Treasury Index richting 117.

US$ en de € op weekbasis (fig. 6)

Ook hier schrok de markt zich kennelijk rot, maar bleef er uiteindelijk een onbesliste situatie over. In figuur 6 is te zien, helemaal rechts in de figuur, dat de grote blauwe oplopende trendlijn gebroken werd, maar dat de $-koers uiteindelijk afgelopen week precies op die lijn sloot. Daarmee is de doorbraak niet definitief te noemen. Echt positief mag men echter ook niet zijn voor de $, pas wanneer de dalende trendlijn boven de koersen gebroken wordt kan men weer aan een stijgende $-koers gaan denken. Daarvoor moet de $ opwaarts door de weerstand van 0,935 breken en wij achten die kans erg klein. Als de rente in de VS gaat dalen, dan heeft dat ongetwijfeld negatieve consequenties van de $. Wat ons betreft is het koersdoel in eerste aanleg dan ook 0,86!

Brentolie in US$ per vat (fig. 7)

Nog een veeg teken werd afgelopen maand afgegeven door de ontwikkeling van de Olieprijzen. Ook hier, net als bij de $, lijkt een belangrijke steunlijn in gevaar. De olieprijzen herstelden flink afgelopen week, maar ook hier mag men pas positief worden als Brentolie omhoog door de grens van US$90 per vat breekt. Maar zover is het nog lang niet. Figuur 7 ondersteunt op dit moment vooral het “recessie”-scenario voor de VS. Ergens in het systeem is de vraag naar olie terug aan het lopen. Dat, en dat alleen, zorgt voor dalende prijzen. En het herstel van één week doet aan de feitelijke trendmatige beweging nog niets af.

Goud in US$ per troy ounce (fig. 8)

Relatief rustig bleef het op de goudmarkten. Ook daar is een correctie aan de gang, maar vooralsnog ziet die er vooral in de onderste (€) grafiek uit als een continuatiepauze. De voorafgaande stijging was iets te snel gegaan, maar de onderliggende vraag is niet weg. Marktpartijen halen dus even adem om zich voor de volgende sprong omhoog klaar te maken en dat is een gezond proces. Het beeld is daarmee afgelopen maand steker geworden, omdat de pauze het overbought karakter van de markt heeft weggenomen. Helemaal veilig is het beeld nog niet want er is wel sprake van negatieve divergentie in de indicatoren. Wij blijven dus onverminderd optimistisch voor goud. En wie al (veel)n goud heeft zou ook eens naar Zilver mogen kijken. Daar is een grotere correctie doorgemaakt, die de koers van een troy ounce zilver tot op een belangrijke steunlijn heeft teruggebracht van waaruit de bull trend hervat kan gaan worden. Ten slotte, nog even over Goud: Al herhaaldelijk schreven wij, dat in de huidige correctie goud wel eens tot US$2.075 per troy ounce terug zou kunnen zakken. Maar het begint erop te lijken, dat wij dat punt niet meer gaan zien en dat de opwaartse trend al eerder zal worden hervat. Per saldo is en blijft ons koersdoel nog steeds US$2.475 per troy ounce op middellange termijn. Nog hogere targets zijn zeer wel denkbaar, maar het is nu nog te vroeg om daar op vooruit te lopen.

De volgende uitgave van De Technische Belegger staat gepland voor maandag 2 september 2024.

Disclaimer

De auteur is medeverantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Today’s Group BV, een vermogensbeheerder met vergunning van de AFM. Dit stuk is geen beleggingsadvies. Wie conform bovenstaande ideeën belegt of wenst te beleggen doet dat voor eigen rekening en risico. In dit kader wijzen de auteur en Today’s Group BV alle verantwoordelijkheid voor de inhoud van dit stuk van de hand. De besproken effecten en strategieën vertegenwoordigen een hoog risico.