Het was geen mooie week. De AEX Index liet 1,1% liggen. En daarmede lijkt de reactie nog niet afgelopen te zijn. De weekindicatoren zijn met dit negatieve resultaat, wat bijna overal te zien was, definitief gedraaid.
Hoe lang dit gaat duren is nog niet te zeggen. Wel is het nu duidelijk dat beleggers rekening moeten houden met een gevaarlijke periode. Een negatief beeld in de weekgrafieken kan gemakkelijk uitmonden in een forse daling. En de kans dat deze daling gaat plaatsvinden tijdens het zwakke seizoen, waarvan algemeen aangenomen wordt dat deze gaat aanvangen in mei/juni, verergert de situatie alleen maar.
Er zijn duidelijke fundamentele argumenten aan te voeren voor een zwakke markt in de komende periode. Allereerst is er Covid. Men gaat ervan uit dat het ergste voorbij is. Amerika loopt daarbij voorop. Europa is zich aan het klaarmaken voor een geslaagde vaccinatie actie. Zuid Amerika en India vooral zijn de brandhaarden waar nog niet geblust is en waarvandaan nieuwe gevaren dreigen te komen. Covid is daarmede nog steeds een bron van onzekerheid.
De economie is overal aan het aantrekken. Hoge groeicijfers worden voorzien. Maar als men ervan uitgaat dat de effectenmarkten circa een halfjaar vooruitlopen op de economische ontwikkelingen dan heeft men het over een horizon, die het mogelijk maakt eerst een hoge groei door te maken, alvorens mindere voorspellingen de vreugde beëindigen. En zoals men weet leeft de financiële wereld van verwachtingen. Daarbij voegt zich het feit dat de effectenbeurzen overal onder hoge spanning staan.
Was het vroeger zo dat een koers/winstverhouding boven 20 al als hoog werd aangeduid, nu is 60 to 70 al veel voorkomend. Vooral Big Tech vervuilt hiermede het algemene positieve beeld. En niet voor niets ziet men in de grafieken van een aantal van deze aandelen, dat er een gerede mogelijkheid is dat er zich negatieve Kop/Schouderpatronen aan het ontwikkelen zijn. Ook de AEX Index tikte vrijdag nog een All-Time High aan (719,26) maar technisch gezin lijkt dit toch een moment waarop de bijl kan toeslaan. Anderzijds is er (nog) geen verandering gekomen in de toevloed van liquide middelen.
Zowel de FED als de Europese Centrale Bank in Frankfurt hebben gesteld, dat zij nog niet gaan afbouwen. Dit moge zo zijn maar op het moment dat investeerders gaan ruiken dat het manna beperkt gaat worden spreken we over een ander scenario. Voorlopig is dat niet zo en derhalve hebben wij er vertrouwen in dat deze reactie niet zal uitmonden in een correctie. Wij zien de huidige reactie overigens niet lang meer duren want hij telt nu al bijna vier weken en de overspannenheid in de markt (korte termijn) is daardoor al flink teruggedrongen.
Er zal zich echter snel een nieuwe inzetten want gezien de signalen vanuit de weekgrafieken zal deze reactie snel gevolgd worden door een andere. Zolang de weekgrafieken negatieve indicatoren met zich dragen is de markt niet in goeden doen.
De AEX Index op dagbasis (fig. 1)
De lange oplopende wedge die getekend is in de daggrafiek van de AEX Index ziet men bijna in alle daggrafieken. Het is een zeer gevaarlijk patroon, want het wordt doorgaans aan de onderkant verlaten. En hoe langer de wedge duurt hoe groter de kansen zijn op een forse daling.
De wedge die u ziet is begonnen op 30 oktober 2020, precies 6 maanden geleden dus. Zijn laagste koers die dag was 536,21. Volgens Bartjens zou hij ten minste 160 punten kunnen dalen. En de AEX Index heeft vrijdag zijn wedge verlaten! Toch wordt die soep niet zo heet gegeten. Althans niet op dit moment. Maar de dreiging is er wel. Plotselinge slechte berichten kunnen dit scenario gemakkelijk in werking stellen.
Zoals ook al boven gezegd, zien wij een forse dip echter onder de huidige omstandigheden niet zitten. De indicatoren, die wij onderaan in figuur 1 hebben opgenomen zijn alle drie dalende, hiermede duiden zij op het feit dat de markt in mineur is. Maar zij liggen ook al alle drie onder nul, de CCI ligt zelfs al dicht bij zijn vorige dieptepunten.
Binnen zeer korte tijd zal de markt dus oversold zijn. Dat betekent dat de Markt dit gaat herstellen. Of dit herstel groot zal zijn hangt af van de middellange termijn situatie. Wij zullen hier dieper op ingaan in de volgende paragaaf, maar op dit moment is deze middellange termijn negatief. De dreigingen zijn dus niet uit de lucht.
Voor de zeer korte termijn is een nieuwe week van zwakte het meest waarschijnlijke. Een herstel gaat optreden in de week daarna of misschien als het tegen zit moet er nog een extra week gewacht worden. Op 687 ligt een sterke steun.
AEX Index op weekbasis (fig. 2)
In figuur 2 ziet u de AEX Index op weekbasis. Opnieuw ziet u een stijgende wedge, maar deze is veel langer. Hij begint op 11 maart 2020, dat wil zeggen dat hij al meer dan een jaar in ontwikkeling is. De AEX Index ligt boven in deze wedge. Er is dus nog geen sprake van gevaar anders dan dat hij nu wel in reactie is.
De koers is dalende en de indicatoren onder in de figuur zijn dalende. De onderzijde van de wedge ligt nu op 667, maar dit getal is stijgende. Als de koers daar wil komen dan moet hij wel eerst door het MA50 (zie de daggrafiek) breken maar daar zal sterke steun liggen. Gezien het feit dat op de daggrafiek de reactie al ver gevorderd is, zal een doorbraak van het MA50 niet op korte termijn geschieden.
Dat houdt in dat het mogelijk is dat de daling van de weekgrafiek omslaat, maar het is nog veel te vroeg om daarover te speculeren. In feite zien wij dat niet zitten want als wij weer een maand verder zijn dan zit de beurs midden in het zwakke seizoen. Als de beurs in de komende maanden een opdoffer zou krijgen dan moet er wel iets bijzonders gebeuren en voorlopig zien wij geen trigger daarvoor zitten anders dan dat de rente sterk zou stijgen. De financiële autoriteiten zijn op dit moment niet zover dat ze dat toelaten.
Gelukkig kan een langduriger consolidatie de spanningen ook wegnemen. De daggrafiek laat dat op dit moment zien. Zolang wij geen andere informatie hebben houden wij het erop dat de komende maanden een kalme beurs laten zien. Grote bewegingen zien wij dus niet zitten, maar wij houden ons wel gedeisd en zijn voorbereid op ernstiger ontwikkelingen.
De S&P500 Index op weekbasis (fig. 3)
Bij de weekgrafiek van de S&P500 is er eerder sprake van een oplopend kanaal. Dit patroon heeft dezelfde implicaties als de oplopende wedge. Opvallend is het dat de S&P500 nog helemaal niet aan zijn top is. Er is nog ruimte genoeg om te stijgen. Dat helpt het sentiment in andere beurzen, maar de indicatoren onder in de figuur zijn ook allemaal dalende.
Voor de korte termijn wijkt het beeld dus niet af van dat wat u hierboven zag. Voor de langere termijn echter is het positiever omdat er veel meer ruimte is. Maak u echter niet blij met een dode mus, want een ligging midden in het kanaal, of tamelijk verwijderd van de uitersten van het kanaal, geeft geen enkele veiligheid tegen bewegingen in de niet gewenste richting.
Grosso modo mag men stellen dat de conclusie, die te trekken valt uit de weekgrafiek van de S&P500, geen verschil uitmaakt met die welke eerder uit de grafieken van de AEX Index getrokken is.
De rente (fig. 4)
Opnieuw is er een maand voorbij en weer is de rente op de kapitaalmarkt verder opgelopen, nu ook in de VS. De economische groeicijfers in de VS vallen al mee, in Europa nog niet, maar hier is wel het investeringsniveau van bedrijven op peil gebleven en economen gaan er vanuit dat daarmee toekomstige groei is veiliggesteld. Dat Centrale Banken daarbij nog steeds liquiditeiten in de markten pompen en allemaal aangekondigd hebben dit nog wel even vol
te zullen houden, ondersteunt ondertussen de aandelenmarkten, maar het leidt er wel toe dat waarderingen steeds verder uit de pas lopen met de realiteit. Want aandelen kopen geschiedt (bij veel professionele partijen) op basis van margin en de kostprijs daarvan wordt bepaald door de korte rente en de volatiliteit (die almaar lager wordt, zie ons commentaar hierover bij grafiek 9). Maar aandelen waarderen doe je aan de hand van de lange rente en die loopt al enkele maanden op. Dat betekent dat aandelenkoersen stijgen en aandelenwaarderingen dalen. Dat gat wordt uiteindelijk onhoudbaar.
Maar een aandelenmarkt is ook een mammoettanker. Die draait niet zomaar, daar is een proces van topvorming voor nodig. En dat proces kan inmiddels begonnen zijn (bovendien nadert het zwakkere seizoen), maar de tekenen zijn nog te pril.
De $ is op termijn op weg naar 0,5 (2 $ per €), en niet, zoals veel analisten nog geen jaar geleden meenden, naar pari.
De US$ en de € (fig. 5)
Afgelopen week herstelde de $-koers zich plotsklaps iets, nadat een korte termijn steunlijn eerder in de afgelopen maand gebroken werd. Op korte termijn mag daarom een verder herstel verwacht worden van de $. Maar dit alles vindt plaats onder een veel belangrijkere grens waarvan de bovenkant zich nu rond 0,84 bevindt. En daarmee kan hooguit gezegd worden dat de pull-back onder die lijn nog niet voltooid is, mogelijk moet de $, onder de sterke vooruitzichten voor de economie van de VS, nog een keer terug naar 0,84.
Vergist u zich echter niet. De drie programma’s die President Biden nu heeft aangekondigd betekenen uiteraard een economische impuls, maar zij betekenen ook dat de geldkraan in de VS verder open gaat. Er gaan nog weer meer $’s gedrukt worden. Zet dat af tegen het principieel veel zuinigere beleid in Europa en de voedingsbodem voor een sterk dalende $ tegenover de € is geboren.
De prijs van een vat Brent-olie (fig. 6)
Ook de olieprijzen zijn afgelopen maand verder gestegen. Maar de trend verlies aan kracht en we naderen de belangrijke lange termijn dalende trendlijn. De ruimte voor een verdere stijging van de olieprijzen is zo goed als weg. Voor de komende maanden verwachten wij een omkeerpatroon met een uiteindelijk dalende olieprijs als vervolg. Wat dat betreft zijn de negatieve divergentie in de Oscillator en het hoge niveau van de Stochastics, beide onderin de figuur duidelijke tekenen aan de wand.
Goud (fig. 7)
Ook de prijs van een troy ounce goud is, in $’s gemeten, afgelopen maand nog iets opgelopen. Maar veel heeft het niet om het lijf gehad en een correctie omlaag lijkt aanstaande. Toch zien wij dat niet als een probleem. Op het lange termijn beeld mag de koers nog een keer terugvallen tot rond of net onder US$1.690 per troy ounce.
Pas een doorbraak omhoog boven de dalende trendlijn, die voor komende maand rond US$ 1.800 ligt, is het signaal dat de lange termijn oplopende trend weer hervat wordt. Wij twijfelen niet aan de vraag of dit nog gaat gebeuren. Wat ons betreft is het slechts een kwestie van tijd.
Maar binnen dat patroon past een hernieuwde daling prima. Hoe langer het huidige correctiepatroon duurt, des te krachtiger is straks de oplopende trend.
Volatiliteit (fig. 8)
Markten hebben de neiging om, wanneer de trend positief is, beleggers geleidelijk aan in slaap te sussen. Gebeurtenissen die de markt schrik aanjagen blijven voorkomen, maar het effect ervan op de beurs wordt gedurende een bull markt steeds kleiner. Het feit dat elke schok toch weer met een volgende stap omhoog wordt opgevolgd, leidt ertoe dat beleggers steeds minder snel aan de verkoopkant komen te staan. Uitslagen worden dan kleiner en de trend lijkt dan steeds stabieler te worden. Dit uit zich in een langzaam maar zeker dalende volatiliteit (beweeglijkheid). Deze statistische grootheid is enorm belangrijk in financiële markten omdat de prijs van allerhande derivaten rechtstreeks beïnvloed wordt door deze maatstaf. Als de volatiliteit daalt wordt de prijs van derivaten zoals opties, futures en turbo-achtige producten lager. U merkt dat in een afnemende opbrengst voor uw calls als u gewend bent deze regelmatig te schrijven. Nu kan er in de volatiliteit zelf ook gehandeld worden. In figuur 9 hebben wij de koersontwikkeling van een tracker (ETF) opgenomen die niets anders doet dan de in de volatiliteit te beleggen. Dat is op zichzelf een dure aangelegenheid omdat dit volledig met derivaten moet gebeuren. Wie steevast “long vola” zit (dus er doorlopend op gokt dat de volatiliteit gaat stijgen) zal merken dat de waarde van zijn belegging voortdurend daalt. U ziet dat in figuur 9. Over de hele grafiek bezien daalt de waarde van dit fonds vrijwel continue. Tussen maart 2020 en afgelopen vrijdag is de waarde van de ETF gedaald van een hoogste koers van boven US$ 60 per stuk naar een recent dieptepunt van US$ 8,23. Dat is een daling van ruim 85%!
En u moet er vanuit gaan, dat als beurzen de eerstvolgende keer weer in paniek raken, en de beweeglijkheid van de markt weer toeneemt, dat dit fonds dan flink in waarde zal stijgen, maar niet meer tot de laatste top van US$ 64,56. Stel echter, dat u in december 2020 op US$12 het fonds gekocht had, dan had u in korte tijd een vervijfvoudiging van uw belegging gezien. U moet er dan echter wel bovenop zitten, want rallies in dit fonds duren over het algemeen maar een paar weken.
Toch lijkt het moment om een positie in dit fonds op te pakken goed. Natuurlijk, vanaf deze koers kan dit fonds gemakkelijk nog halveren in de komende tijd. U moet dan ook niet al uw kruit verschieten. Maar als een bescherming in de huidige fase van koersstijgingen, is dit wel degelijk een mogelijkheid. Hoe het ook zij, dit fonds geldt als contra-indicator en de huidige zeer lage koers voorspelt niet veel goeds voor de markten in de loop van de komende maanden.
Disclaimer
De auteur is medeverantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Today’s Group BV, een vermogensbeheerder met vergunning van de AFM. Dit stuk is geen beleggingsadvies. Wie conform bovenstaande ideeën belegt of wenst te beleggen doet dat voor eigen rekening en risico. In dit kader wijzen de auteur en Today’s Group BV alle verantwoordelijkheid voor de inhoud van dit stuk van de hand. De besproken effecten en strategieën vertegenwoordigen een hoog risico.